Goud… Het intrigeert ons allemaal. Maar wat is dit kostbare edelmetaal nu eigenlijk. Ik geef je graag meer inzicht en begin met een les geschiedenis.
Goud is een van de kostbare grondstoffen op aarde. Het gaat om een chemisch element met het scheikundig symbool Au (afgeleid van het Latijnse woord voor goud aurum) met als atoomnummer 79.
Al sinds het begin van de door de mensheid bijgehouden geschiedenis wordt goud al gebruikt als een hoogwaardig en toch gemakkelijk te bewerken kostbaar metaal voor het slaan van munten, het maken van juwelen zoals ringen, halsbanden, colliers, armbanden en andere duurzame toepassingen.
Dit edelmetaal komt voor onder de vorm van klompjes of korrels in rotsen, rivierbeddingen en afzettingen in de grond.
Goud heeft superieur eigenschappen op het vlak van dichtheid. Enerzijds is het een echt stevig, quasi onverslijtbaar edelmetaal, maar anderzijds heeft het ook een ongeziene glans en is het van edelmetalen het gemakkelijkst te bewerken.
Puur goud heeft een heldere, geelachtige typische ‘goudkleur’ die met geen ander metaal te vergelijken valt. Deze kleur en de uitstraling ervan wordt al sinds de mens dit edelmetaal ontdekt heeft als erg aantrekkelijk en prestigieus beschouwd, eens te meer omdat goud zijn typische eigenschappen behoudt en niet oxideert in lucht of water.
Ook vormt goud de basis van de zogenaamde Gouden Standaard en het economisch systeem van onze kapitalistische wereld.
De voorlopig oudste verzameling gouden voorwerpen ter wereld werd gevonden in een oude begraafplaats in Varna aan de Zwarte Zee, het huidige Bulgarije. Daar ontdekten archeologen in 1972 honderden graven met skeletten die en allerlei voorwerpen in goud en koper, maar ook prachtig bewerkte schelpen, gebruiksvoorwerpen en stenen voorwerpen.
Deze voorwerpen konden achteraf gedateerd worden; ze hadden een leeftijd van meer dan 6000 jaar oud. Een historische vondst zonder weerga die meteen bewijst dat men ook in de oudheid wist hoe goud te smelten.
Goud werd voor het eerst gevonden simpelweg in stromend water en dat overal in de wereld. Het was het allereerste edelmetaal waar de mensheid leerde mee werken en het was een van de belangrijkste revoluties uit de prehistorie.
Goud werd algauw een onderdeel van onze dagelijkse leefwereld omdat je alleen maar vuur nodig had om het te kunnen smelten en omvormen. De unieke uitstraling van goud, zijn natuurlijke onweerstaanbare schoonheid en de weerstand tegen slijtage maakte van goud een ideaal materiaal om niet alleen mee te werken maar vooral ook mee uit te pakken. Goud werd op verschillende plaatsen tegelijk door meerdere volkeren ontdekt, die er allemaal er eigen toepassingen voor vonden.
Goud was dus het allereerste duurzaam materiaal dat wijd verspreid werd, en het heeft die koppositie eigenlijk nooit meer afgegeven. We hebben de neiging om ijzer en koper als de eerste belangrijke bijdrage tot de economie en de vooruitgang van ons ras te beschouwen, maar die eer komt eigenlijk goud toe.
Goud is dan ook van alle metalen het gemakkelijkste om te bewerken. We vinden het terug in een virtueel pure, vlot bewerkbare staat, dit in tegenstelling tot de meeste andere metalen die bij het smeltproces heel wat problemen opleveren, minder goed bewaren en in sommige gevallen zelfs giftig zijn.
Ook de nadien opduikende beschavingen, zoals de Egyptische, Minoïsche, Myceense, Griekse, Romeinse en Keltische, gebruikten vaak goud en zagen dit als het allerkostbaarste materiaal dat ze ter beschikking hadden.
Deze beschavingen gaven aan de kunst van de goudbewerking een belangrijke impuls. Voor het eerst werd het smeden van goud een waar vak en zelfs een vorm van kunst die slechts weinigen onder de knie hadden. Vaak werd dit ambacht van vader op zoon doorgegeven en mocht ook niet iedereen het zomaar uitoefenen.
Goud was al bekend en stond hoog aangeschreven sinds de prehistorie. Het was het allereerste metaal dat de mensheid leerde te gebruiken en dat snel werd aangewend bij het uitvoeren van rituelen.
Egyptische hiërogliefen uit 2600 v. Chr. beschrijven al goud onder de vorm van koning Tushratta die goud “rijkelijker aanwezig dan modder” noemde. Deze koning was een van de allereerste rijke vorsten uit de geschiedenis.
Goud werd automatisch geassocieerd met de zon, de grote krachtbron van het heelal en door de Egyptenaren zo hartstochtelijk aanbeden.
Zilver was voor hen een symbool van de maan die het licht van de zon uitstekend kon weerkaatsen. Zilver en goud waren dan ook in het oude Egypte vaak als de ultieme materialen samen gebruikt om er edelstenen en kunstwerken mee te maken.
In Egypte, en meer bepaald in Nubië, had men al de mogelijkheden om goud op te delven en te bewerken. De allereerste bekende goudkaart is de Turin Papyrus kaart die een plan toont van een goudmijn in Nubië samen met indicaties van de lokale geologie. Ook zijn verwijzingen gevonden naar de primitieve werkmethodes. Ook kwamen toen al rijke goudmijnen voor in de Rode Zee, in wat nu Saudi-Arabië is.
Eeuwigheid
Bij de Egyptenaren was goud een symbool van eeuwigheid omdat de kleur hen aan het licht van de zon deed denken en het bovendien niet onderhavig aan slijtage was. Voor de Egyptenaren was de zon van uitzonderlijk belang, en ze vereerden dit hemellichaam als een ware oppergod.
De Egyptenaren legden bovendien ook veel bewondering aan de dag voor zilver, dat later dan goud ontdekt werd. In hun rituelen beschouwden ze goud als het vlees van de grote zonnegod Ra, dat het zilver van zijn botten bedekte. De verering van Ra was een ware cultus waarbij goud een vooraanstaande rol innam.
Met goud konden ze de beeltenis van de goden vastleggen, en met bladgoud werden de houten beelden bedekt. Ook de maskers en de sarcofagen van de farao’s werden in puur goud gemaakt, net als een aantal sierobjecten en gebruiksvoorwerpen die traditioneel met de farao werden begraven. Helaas werd het overgrote deel van het goud uit de begraafplaatsen van de farao’s later door grafrovers gestolen.
© Stefaan Van Laere/Gold50
Deze bijdrage werd geschreven door auteur Stefaan Van Laere.
Stefaan Van Laere is verder ook auteur van onderwerpen uit de lifestyle sfeer en schrijft ook geregeld bijdragen over goud, zilver, diamant en andere vormen van beleggen en investeren.
De auteur is tevens lid van Sabam, de auteursmaatschappij die de rechten over zijn teksten beheert en illegale kopieën bestrijdt.